“Tre vėllezėrit”
- Pėrrallė -
Autori: Bardhyl Xhama
Shtėpia Botuese “Neraida”
R e c e n s ė
Pėrralla
“Tre vėllezėrit”
e shkrimtarit Bardhyl Xhama ėshtė botuar sė pari nga Shtėpia
Botuese “Neraida” nė vitin 2003. si pėrpunim i novelės “Tėrfili me katėr fletė”.
Pėrralla “Tre vėllezėrit”, e ndarė nė dhjetė kapituj me vetėm 24 faqe, ka ruajtur pėrafėrsisht strukturėn,
idetė dhe episodet mė kryesore tė novelės prej
64 faqesh, ndėrsa personazhet kanė mbetur po ata.
E hartuar pėr nxėnėsit e shkollės fillore, pėrralla ka disa veēori:
1. Ėshtė botuar nė format tė madh si njė revistė dhe me shkronja tė mėdha, nė pėrshtatje me moshėn e nxėnėsve qė u adresohet.
2. Kopertina dhe ilustrimet e piktorit Llazar Taēi, janė tė gjitha tė reja, me ngjyra , me nivel tė lartė artistik dhe zbėrthejnė kuptueshėm ēdo kapitull tė pėrrallės.
3. Teksti i novelės ėshtė shkurtuar dhe pėrpunuar, gjuha ėshtė thjeshtuar, ilustrimet janė zėvendėsuar, mesazhet janė
dhėnė mė tė kuptueshme pėr moshėn.
4. Botimi ėshtė cilėsor nė tė gjithė komponentėt e tij.
Vlerat ideoartistike tė kėtij botimi mund t’i pėrmbledhim kėshtu:
Autori ka arritur tė na japė njė pėrrallė tė arrirė, me tė papritura e aventura sa reale aq dhe fantastike.. Nė
rrugėn e mundimshme pėr tė kėrkuar lumturinė, fiton durimi, guximi e dituria, tre elemente kėto qė pėrshkojnė fund e krye
pėrrallėn.
Siē e ka vlerėsuar dhe kritika, autori ka shfrytėzuar me aftėsi tė rrallė, me shkathtėsi e talent tė vėrtetė mjetet shprehėse tė folklorit, ka gėrshetuar realen me fantastiken, konkreten me figurativen,
idealen me realen, logjiken me emocionalen. Rrėfimi rrjedh lirshėm, ėshtė dinamik e konciz, sepse autori pėrzgjedh frazat,
dukuritė, detajet, faktet mė tė rėndėsishme emocionale, qė kanė ndikim tė ndjeshėm
te nxėnėsit.
Bukuritė e pėrrallės nuk qėndrojnė vetėm nė ngjarjet fantastike e tėrheqėse, nė gėrshetimin e tė zakonshmes me mbinjerėzoren,
tė dramės me lirizmin, por sidomos vlerė tė veēantė kanė idetė, mėsimet qė burojnė natyrshėm pėrmes indit tė rrėfimit dhe
jo si shtojca moralizuese.
Profesor Doktor Jakup Mato, kritik letrar, jep edhe kėto vlerėsime
pėr vlerat ideoartistike tė novelės, mbi bazėn e sė cilės ėshtė ndėrtuar pėrralla “Tre vėllezėrit”:
“…si kritik e studiues them se kjo ėshtė njė novelė shumė interesante, shkruar mjaft bukur nga njė penė
e talentuar. Ajo lexohet me dėshirė jo vetėm nga tė vegjlit, por dhe nga tė rriturit…Autori ka ditur tė thithė si bleta
nektarin e krijimtarisė popullore…”
Pėrfundimisht, e mira triumfon mbi tė keqen dhe personazhet rikthehen
nė vendlindje pėr ta ndėrtuar kėtu lumturinė. Pikėrisht ky ėshtė dhe njė nga mesazhet kryesore tė pėrrallės.
Pėr vlerat edukative, artistike e gjuhėsore qė mbart, pėr paraqitjen cilėsore
tė botimit dhe pėr ilustrimet artistike, libri ka qenė e suksesshėm nė treg dhe ėshtė vlerėsuar me nota shumė pozitive nga
mėsuesit qė e kanė shfrytėzuar nė leximet jashtė klase.
Tiranė, 30 maj 2006
