Bardhyl Xhama, Mësuesi i Merituar, sportist i gjithanshëm

Botuar në gazetën “Republika”, më 21 janar 2009

                      Me Bardhyl Xhamën u takuam në kafen e lulishtes së “Dajtit”. Mbeta që në fillim e befasuar nga ato që dëgjova nga biseda që bëra me të. E dija që Bardhyli mbante titullin Mësues i Merituar, e dija dhe që ishte shkrimtar për fëmijë e qe nderuar dhe me “Çmimin e Karrierës”. Por disa anë të tjera të jetës së tij më joshën së tepërmi dhe më hapën një dritare të re për këtë njeri disi të jashtëzakonshëm e të gjithanshëm. Duke qenë shembull frymëzues dhe tejet i nderuar në të gjitha detyrat që ka kryer, Bardhyl Xhama ka ditur ta shfrytëzojë me veprimtari  aktive edhe kohën e lirë, duke u marrë me art( teatër, kor, balet); me sport ( basketboll, volejboll, futboll, hendboll, atletikë, pingpong etj.); me letërsi ( ka shkruar poezi, përralla, tregime e rrëfenja, novela, romane, pjesë për teatrin e kukullave, skenarë televizivë, etj), me zhytje e peshkim  në shumë dete e oqeane. Kjo ka pasur ndikim të veçantë në krijimtarinë e tij letrare, ndaj quhet dhe “shkrimtar  detit”. Por, njëkohësisht, këto veprimtari e kanë mbajtur atë të fortë, të freskët, të gjallë e buzagaz me të gjithë, edhe pse në qershor të këtij viti  mbushi 75 vjeç.                                 

Pikërisht për Bardhylin si sportist  do të shkruaj këto radhë. Por, fillimisht, le ta njohim shkurt:

1. Kush është Bardhyl Xhama

Siç thamë, sapo ka mbushur të 75 vitet.  Ka lindur në Fterrë të rrethit të Sarandës më 13 qershor  1933. I përfundoi me rezultate shumë të mira të gjitha vitet e shkollimit, filloren në vendlindje, shtatëvjeçaren e të mesmen në Gjirokastër. Në vitin 1953, sa mbaroi maturën me dëftesën “shkëlqyer”, Ministria e Arsimit e emëron “profesor” në gjimnazin e Gjirokastrës, po aty ku një vit më parë ishte nxënës. Vazhdon pastaj karriera e tij mësues e drejtor shkolle në Delvinë, inspektor arsimi e drejtor gjimnazi në Sarandë. Gjatë kësaj kohe, në vitin 1960,mbaron UT për gjuhë letërsi me korrespondencë me rezultate të larta. Në vitin 1969 transferohet në Tiranë e punon për gati 20 vjet si

redaktor e sekretar kolegjiumi në gazetën “Mësuesi”,  zëvendësdrejtor në Shtëpinë Botuese të Librit Shkollor dhe më në fund Shef i Sektorit të Gjuhës e të Letërsisë në Institutin e Studimeve Pedagogjike, nga ku doli në pension në vitin 1989.

Puna e tij si mësues e drejtues shkollash, si redaktor dhe drejtues gazete, si studiues e drejtues  i punës shkencore pedagogjike në arsim, është çmuar nga kolegët, mësuesit e nxënësit, por dhe nga organet e pushtetit të kohës. Ndaj, veç medaljeve e nderimeve të tjera, ai mban dy Urdhra “Naim Frashëri”, të klasit të Dytë dhe të Tretë, si dhe titullin ‘Mësues i Merituar”.

2. Sportist i gjithanshëm i kategorisë së parë

Që në fëmijëri dallonte ndër moshatarët në lodrat e ndryshme që organizonin në fshat. I shpejtë në vrapime, i shkathët në futboll, i zhdërvjellët në lodra, ai rreshtohej gjithmonë midis shokëve fitues.

Por talenti i tij sportiv shpërtheu në shkollën shtatëvjeçare e sidomos në shkollën e mesme në Gjirokastër. Dhe jo vetëm në një lloj sporti, por në disa.

Bardhyli kujton: “Kam qenë pjesëtar i skuadrave të volejbollit, të basketbollit dhe të futbollit të gjimnazit “Asim Zeneli”. Ishte fillimi i viteve 50 dhe në atë kohë duhet të ishe sportist i gjithanshëm. Mbaj mend se një herë shkuam me ekipin e futbollit në Përmet dhe luajtëm me skuadrën vendase. Qenë mbledhur në fushë gjithë përmetarët. Ndeshjen e fituam ne 2-1. Ruaj dhe një foto që kemi dalë të dy skuadrat bashkë.

Në vitin 1951 mbahet mend dhe një ndeshje miqësore volejbolli ndërmjet shoqërisë sportive “Puna” të Sarandës dhe skuadrës së gjimnazit “Asim Zeneli”. Skuadra jonë u tregua në nivel shumë më të lartë dhe fitoi 3-0. Në lajmin që botoi për  këtë ndeshje gazeta “Sporti” e kohës, ndër tre të dalluarit, figuronte dhe emri im.

Po emër të mirë në gjithë vendin morëm kur në Gjirokastër erdhi një skuadër basketbolli nga një gjimnaz i Tiranës, i drejtuar nga i mirënjohuri Feti Borova. Vlerësohej si skuadra yll e gjimnazeve të Shqipërisë. Por edhe ne kishim ekip  të mirë. Ndeshja u zhvillua me shumë rivalitet në fushën e basketbollit te këndi sportiv i Bahçes së Teqesë. Pjesëmarrje më të gjerë nuk ka pasur as në kampionatet kombëtare. Entuziazmi arriti kulmin, kur në minutat e fundit skuadra jonë doli fituese. Por në volejboll fituan tiranasit”

Në atë kohë  sporti në qytetin e Gjirokastrës, si në shumicën e rretheve,   organizohej  kryesisht nga shoqëritë sportive .Bardhyli ishte pjesëtar i ekipeve të shoqërisë “Spartak”, në volejboll, në futboll, në basketboll dhe në atletikë.

Në kujtesën e tij ka mbetur i shënuar kampionati kombëtar i volejbollit të shoqërive “Spartak” të gjithë Shqipërisë, që u zhvillua në Tiranë me grumbullim, në një fushë sportive, që ka qenë aty ku sot është parku “Rinia”. Mbas disa ndeshjeve të suksesshme, Gjirokastra doli kampione. Po ashtu, Bardhyli kujton kampionatin kombëtar të atletikës, zhvilluar në Stadiumin “Qemal Stafa”. Ai përfaqësonte Gjirokastrën dhe mori pjesë në vrapimin 400 metra, ku nuk pati ndonjë rezultat për t’u shënuar, por në kërcimin së gjati zuri vendin e gjashtë në Republikë dhe arriti normën e sportistit të kategorisë së parë.

Po në Stadiumin “Qemal Stafa” ka përfaqësuar Gjirokastrën në kampionatin kombëtar të Hendbollit, që organizohej për herë të parë në Shqipëri. Mbresëlënës për Bardhylin ka qenë ndeshja me Durrësin, ku ai i shënoi një gol të bukur portierit Ramazan Ngjala, sportist e artist me emër në gjithë vendin.

Bardhyli ka qenë për disa vite dhe anëtar i ekipit të basketbollit  të Gjirokastrës, që merrte pjesë në kategorinë e parë. Edhe kur u transferua në Delvinë, ai  shkonte në ndeshjet që zhvillonte ekipi i Gjirokastrës në gjithë vendin, sepse ishte mjeshtër në lojë dhe ia kishin nevojën

Pastaj vijnë vitet e Delvinës. Bardhyli kujton:

“Për rreth 7 vjet si mësues e drejtues shkolle në Delvinë, nuk hoqa dorë për asnjë çast nga veprimtaritë sportive, edhe pse i martuar e me ngarkesë të lartë si arsimtar. Së pari, u kujdesa dhe ndihmova që fizkultura e sporti në shkollat ku punoja të ecnin në shkallë ngjitjeje.

Me gjithë së Delvina njihej si qytet i futbollit, volejbolli përdorej rrallë, ndërsa basketbolli pothuajse nuk njihej, madje nuk kishte as fushë të posaçme. Kështu, gjeta përkrahjen e disa të rinjve dhe ndërtuam një fushë basketbolli në qendër të qytetit. Aty bënim

çdo ditë stërvitje dhe krijuam edhe skuadër të rinjsh. Kjo fushë u bë “fidanishte” e talenteve të reja të basketbollit në Delvinë, sepse pastaj u ndërtuan edhe fusha të tjera dhe skuadra e vajzave të Delvinës arriti më vonë të luante dhe në kampionatin kombëtar e fituan emër të mirë.

Aktivizohesha gjerësisht në basketboll, në volejboll e futboll, por dhe në pingpong, që sapo filloi të praktikohej në një sallë të shtëpisë së kulturës.

Kur u transferova 50 vjet  më parë në Sarandë, fillimisht inspektor arsimi e më pas drejtor i gjimnazit, aktiviteti im sportiv shënoi rritje. Të mos harrojmë se në Sarandë shkova në moshën 25 vjeç. E ndjeja veten të ri, tërë energji dhe në Gjirokastër e në Delvinë kisha fituar goxha përvojë sportive. Nuk i përfilla “këshillat” e disa njerëzve, që më thoshin të hiqja dorë nga sporti, se isha goxha inspektor arsimi apo drejtor gjimnazi.

Mora pjesë edhe me skuadrën përfaqësuese të Sarandës në volejboll, kur në vitin 1958 ajo u pranua në kategorinë e dytë. Mbaj mend se kampionati i kategorisë së dytë u zhvillua në Vlorë me pjesëmarrjen e 11 skuadrave. Skuadra jonë la përshtypje shumë të mira dhe zuri vendin e katërt. Nga ky takim ruaj dhe një fotografi 50-vjeçare.

Në gjimnaz jeta sportive vlonte. Në kampionatet midis klasave në volejboll, basketboll, pingpong,  not etj. mësuesit kishin skuadrat e tyre. Unë, edhe pse drejtor, ishte gjithmonë pjesëmarrës.

Noti ishte një nga sportet më të dashur për nxënësit. Veç garave që ishin të shpeshta, ne organizuam për herë të parë dhe Maratonën e Notit, ku me një ceremoni madhështore, në prani të gjithë  qytetit,  u kalua deti nga bregu perëndimor në atë lindor të Sarandës, duke notuar qindra nxënës e nxënëse.

Gjithashtu, ne praktikonim notin dhe në dimër, shpesh jemi futur në det dhe  në janar, ndërsa çeljen e sezonit e bënim  më 24 prill, në “ditën e kufitarit”. Nuk kishte asnjë aktivitet noti ku unë të mos isha pjesëmarrës direkt.

Kemi praktikuar në atë kohë gjerësisht edhe marshimet  e ekskursionet. Të paharruara mbeten marshimi në Malin e Sopotit  të mbushur me dëborë, marshimi përmes vijës bregdetare nga Saranda në Kakome dhe kthimi po në këmbë nga rruga automobilistike. Ekskursionet me këmbë në Butrint, në Ksamil, në Manastirin e Mesopatamit etj., pa përmendur pikat arkeologjike rreth Sarandës, ishin nga ngjarjet sportive më të zakonshmet. Të gjitha aktivitet janë të dokumentuara edhe me fotografi.

                                                                           Sejdo Harka